نوع مقاله : مقاله علمی

نویسندگان

• راحله میرزایی بیرامی ¹
• علی رحمانی ¹
• لیلی نیاکان ²
• شهناز مشایخ ¹

¹ گروه حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

² گروه مطالعات عمومی بیمه، پژوهشکده بیمه، تهران، ایران

چکیده

پیشینه و اهداف: شرکت‌های بیمه، سرمایه‌گذاری‌ قابل ‌توجهی در ابزارهای مالی دارند و بخش عمده‌ای از دارایی‌ها را مطالبات از بیمه‌گذاران و نمایندگان، سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار و سپرده‌های بانکی تشکیل می‌دهد. با توجه به لزوم شفافیت در ارائة دارایی‌های مالی شرکت‌های بیمه، پژوهش حاضر به شناسایی چالش‌ها و راهکارهای به‌کارگیری استاندارد بین‎المللی گزارشگری مالی (ابگم) شمارة 9 در صنعت بیمه می‌پردازد.
روش‌شناسی: تحقیق از نوع آمیختة کمّی و کیفی است. ابتدا با مطالعة متون معتبر، صورت‌های مالی نمونه شرکت‌های بیمه خارجی و داخلی، چک‌لیست افشا و مقایسة آن‌ها با صورت‌های مالی شرکت‌های بیمة داخلی طی سال‌های 1398 تا 1402، میزان تفاوت و شکاف با نحوة عمل فعلی در ایران  بررسی شده و بر این مبنا پرسش‌نامه‎ای طراحی شده است. از ابزار پرسش‌نامه برای شناسایی چالش‌ها و از مصاحبه با خبرگان و متخصصان حوزه برای ارائة راهکارها استفاده شده است.
یافته‌ها: تمامی گویه‌های مربوط به چالش‌ها در پرسش‌نامه با استفاده از نتایج آزمون میانگین یک جامعه (تی) مورد آزمون قرار گرفتند و تأیید شدند. چالش‌های پیاده‌سازی ابگم 9 در پنج حوزة (1) اندازه‌گیری و طبقه‌بندی، (2) شناسایی زیان کاهش ارزش اعتباری، (3) حسابداری مصون‌سازی، (4) الزامات افشا و (5) چالش‌های عمومی مربوط به ابزارهای مالی شناسایی شدند. مصاحبه‌ها برای ارائة راهکارها بر مبنای چالش‌های شناسایی‌شده انجام گرفت و در نهایت با استفاده از روش تحلیل مضمون، راهکارها برای غلبه بر چالش‌ها نیز در پنج حوزه، از متون مصاحبه استخراج شده‎اند.
نتیجه‌گیری: پیاده‌سازی موفق ابگم 9 در صنعت بیمه، مستلزم وحدت و انسجام میان تمامی ذی‌نفعان از جمله جوامع حرفه‌ای، شرکت‌های بیمه، نهادهای ناظر، قانون‌گذاران و ... است تا راهکارهای ارائه‎شده برای غلبه بر چالش‎های شناسایی‌شده به‌کارگرفته شود و به بهبود کیفیت اطلاعات مالی و شفافیت در گزارشگری مالی صنعت بیمه کمک کند. به‌عبارتی، تنوع راهکارهای ارائه‌شده ازسوی خبرگان برای غلبه بر چالش‌های شناسایی‌شده، بیان‌گر این نکته است که پیاده‌سازی ابگم شمارة 9 در صنعت بیمه مستلزم هم‌افزایی ایجادشده از همکاری علوم و تخصص‌های مختلف است، زیرا در برابر چالش‌های مطرح‌شده در زمینه‌های مختلف، استفاده از تخصص‌های متنوع و وسیع گره‌گشا خواهد بود. همچنین مراجع ناظر بر شرکت‌های بیمه، استانداردگذاران حسابداری و سازمان بورس و اوراق بهادار می‌توانند ضمن ایجاد دانش‌افزایی در صنعت بیمه از نتایج این پژوهش در جهت برنامه‌ریزی مؤثر استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها

• ابزارهای مالی در بیمه
• استاندارد بین‌المللی گزارشگری مالی9
• اندازه‌گیری ابزارهای مالی
• گزارشگری مالی در بیمه

موضوعات

• حسابداری شرکت‌های بیمه و استانداردهای گزارشگری مالی بین‌المللی

عنوان مقاله [English]

Implementation of international financial reporting standard 9, financial instruments, in the insurance industry: challenges and solutions

نویسندگان [English]

• R. Mirzaei beirami ¹
• A. Rahmani ¹
• L. Niakan ²
• S. Mashayekh ¹

¹ Department of Accounting, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran

² Department of General Studies of Insurance, Iranian Insurance Research center, Tehran, Iran

چکیده [English]

BACKGROUND AND OBJECTIVES: Insurance companies have significant investment in financial instruments, and a major part of their assets are claims from policyholders and agents, investment in securities and bank deposits. Considering the need for transparency in disclosure of financial assets of insurance companies, the present study identifies the challenges and solutions of implementing the International Financial Reporting Standard (IFRS) No. 9 in the insurance industry.
METHODS: The research is of mixed quantitative and qualitative type. First, by studying the authentic texts, sample financial statements of foreign and domestic insurance companies, and their disclosure checklist, and by comparing them with the financial statements of domestic insurance companies during the years 1398 to 1402 (Persian Calendar), the  difference and gap with the current practice in Iran was investigated and based on this, the questionnaire was designed. Questionnaire tool was used to identify challenges in the initial step and interview with experts in the field was used to provide relevant solutions.
FINDINGS: All items related to challenges in the questionnaire were tested and confirmed using the results of one sample T test. Challenges of implementing IFRS 9 were identified in five areas:   1. Measurement and classification, 2. Identification of credit impairment losses, 3. Hedge accounting, 4. Disclosure requirements and 5. General challenges related to financial instruments were identified. Interviews were conducted to provide solutions based on the identified challenges, and finally, using theme analysis method, solutions for overcoming challenges in five areas were extracted from the interview texts.
CONCLUSION: The successful implementation of IFRS 9 in the insurance industry requires unity and cohesion among all stakeholders, including professional societies, insurance companies, supervisory bodies, regulators, etc., so that the presented solutions are used to overcome the identified challenges and help to improve the quality of financial information and transparency in financial reporting of the insurance industry. In other words, the variety of provided solutions by the experts to overcome the identified challenges indicates that the implementation of IFRS 9 in the insurance industry requires the synergy created by the cooperation of different sciences and specialties since in the face of the challenges raised in different fields, the use of diverse and broad expertise will solve the problem. Also, the results of this research, in addition to raising knowledge in the insurance industry, can be used by authorities, supervising insurance companies, accounting standard setters, and the Securities and Exchange Organization of Iran for effective planning.

کلیدواژه‌ها [English]

• Financial instruments in insurance
• Financial reporting in insurance
• International financial reporting standard 9
• Measurement of financial instruments