نوع مقاله : مقاله علمی

نویسندگان

• داود سیفی قره یتاق ¹
• وحید حسنی ²
• محمد مهدی‌پور ²

¹ گروه حقوق، دانشکده حقوق، دانشگاه زابل، زابل، ایران

² گروه حقوق جزا و جرم شناسی و حقوق خصوصی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی (واحد اسلام شهر)، اسلام شهر، ایران

چکیده

حق انسان در داشتن محیط‌ زیست سالم از شاخص‌ترین حقوق، در اسناد متعدد جهانی حقوق بشری است. یکی از عوامل تهدیدکننده فراگیر این حق، آلودگی‌های نفتی ناشی از محموله نفتی کشتی‌ها و نفت سوخت شناورهای دریایی است. در کنوانسیون‌های مربوط به آلودگی نفتی، مالکان آن ها (در معنای عام) مسئول جبران خسارت مزبورشده‌اند، اما در غالب موارد قربانی خسارت، حتی اگر محکوم‌له واقع شود با اعسار مسئول حادثه مواجه خواهد شد. بر این اساس کنوانسیون مسئولیت مدنی و کنوانسیون بانکر از نظام بیمه اجباری برای تضمین خسارت زیان‌دیده بهره جسته است. در این نظام مالکان کشتی مکلف به اخذ بیمه‌نامه یا تضمین مالی دیگر از بیمه‌گرهای معتبر بین‌المللی تا سقف مقرر هستند که همه خطرات و اعمال مالکان کشتی، مباشران و کارگزاران آن ها را تحت پوشش قرار می‌دهد. لیکن خسارت ناشی از قوای قاهره، تقصیر عمدی ثالث، خطای تام منقطع رابطه علیت زیان‌دیده و خسارت عدم‌النفع از شمول بیمه خارج هستند. شرط دیگر تضمین بیمه‌ای ورود خسارت در محدوده سرزمینی و منطقه انحصاری اقتصادی دولت متعاهد، ظرفیت کشتی از بیش از هزار تن در آلودگی نفت سوخت و بیش از دو هزار تن در آلودگی محموله نفتی است. به‌علاوه دولت متعاهد متضرر که در محدوده سرزمینی وی آلودگی رخ‌ داده و هر شخص حقیقی و حقوقی که متحمل خسارت مادی، بدنی و مالی شده، در برابر بیمه‌گذار و بیمه‌گر، شخص ثالث محسوب می‌شوند. در این کنوانسیون‌ها مکانیسمی برای مطالبه و جبران زیان آلودگی نفتی در دریاهای آزاد از بیمه‌گر وجود ندارد و مضافاً در محدود دریایی سرزمینی نیز آلودگی نفتی شناورهای با ظرفیت پایین‌تر را پوشش نمی‌دهد. لذا پوشش همه‌جانبه خسارت آلودگی نفتی نیازمند اصلاح کنوانسیون و وضع بیمه اجباری کامل‌تر است.
بیمه اجباری مسئولیت آلودگی نفتی، ابعاد حقوقی متعددی دارد که پرداختن به همه آن ها در این مقال نمی‌گنجد. در این مقاله کوشش می‌شود به تبیین و ابعاد حقوقی شرایط تضمین بیمه، خطرات تحت پوشش، سقف تعهدات بیمه‌گر، استثنائات بیمه و خسارات قابل جبران پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها

• بیمه اجباری
• آلودگی نفتی
• مسئولیت صاحبان کشتی
• کنوانسیون مسئولیت مدنی
• صندوق خسارت ‌بین‌المللی

عنوان مقاله [English]

Ship-owners’ compulsory insurance for oil pollution liability based on 1969 civil liability convention and its amendments

نویسندگان [English]

• D. Seify Ghare Yatagh ¹
• V. Hasani ²
• M. Mehdipour ²

¹ Department of Law, Faculty of Law, University of Zabol, Zabol, Iran

² Department of Criminal Law and Criminology and Private Law, Faculty of humanities, Islamic azad University (Eslam shahr Branch), Eslam shahr, Iran

چکیده [English]

The human right to having a healthy environment is considered as one of the most significant human rights mentioned in various international human rights documents. One of the threatening factors of this right is oil pollution which is resulted from oil carried by ships or their fuel. According to the conventions regarding the oil pollution, shipowners are liable for oil pollution damages, but in most cases they will face insolvency. The Civil Liability Convention (CLC) and its subsequent amendments and Bunker convention use the compulsory insurance system as a guarantee for compensation of oil pollution damages. In this system, ship-owners are obliged to obtain insurance or other financial guarantee from reputable international insurers. This policy should cover all risks of ship-owners, their agents and brokers. But the damages caused by force majeure, fault and negligence of third party, and intentional damages are not covered. This requirement to obtain an insurance cover or a financial security to enter the territorial waters and exclusive economic zone of a contracting state applies only to vessels with a capacity more than one thousand tons in respect of bunker oil pollution and two thousand tons in respect of oil cargo pollution. Hence this paper attempts to explain the legal aspects of insurance guarantee conditions, risks covered, the insurer's liability and exclusions.

کلیدواژه‌ها [English]

• Civil liability
• Convention on civil liability
• Compulsory insurance
• Oil pollution
• Ship-owners